Erdoğan’ın çöküş tarihi

Soner Yalçın

Erdoğan’ın çöküş tarihi

Okuyucu soruyor:

“Erdoğan başımızdan ne zaman gidecek?”
İki rekat namaz kılıp istihare’ye mi yatayım?
Diyelim rüyayı gördük; tabirci’yi nereden bulacağız; ara ki “Şıkk” ya da “Satıh” gibi Arap kahin bulalım!
Gerçi bazı yorumlar yapabilirim. Mesela…
Yumurta görmek iffete, güzelliğe, iyiliğe işaret. Kedi, hırsızlığa yorumlanıyor. Çok ağaç görürseniz erkek çocuğunuz oluyor. Elma da aynı anlama geliyor; doğurganlık. Ekmek, kısmet. Şarap, para. Kuşlar, gerçeği söylüyor. Balık, servet. Bit, zenginlik. Tavşan, hoppa kadın. Saç dökülmesi, ar damarının çatlaması.
Siyasi liderler “güneş” ile özdeşleştirilir. Rüyada güneş kararırsa, zorbalık demektir; ardından mutlaka çöküş geliyor! Güneş batarsa ölüm yakın…
Okuyucu sorusuna istihare’ye yatarak yanıt bulamayız. Peki…
Nikolay Kondratyev adını duydunuz mu?
Rus Marksist ekonomist. 1892’de doğdu; 46 yaşında öldü.
“Kondratyev Dalgaları” diye bilinen tezin sahibi.
Yazdıklarıyla Joseph Schumpeter, Ernest Mandel, François Simiand, Immanuel Wallerstein ve Eric Hobsbaw gibi isimleri etkiledi.
Peki…
Kondratyev, Erdoğan’ın siyaseten ne zaman “öleceğini” nasıl biliyor?
Şöyle…

45-55 yıl sürüyor

Kondratyev; İngiliz, Alman, Fransız ve Rus devletlerinin kayıtlarında bulunan başta ekonomi olmak üzere, farklı konulardaki verileri toplayıp değişik bir sistematikle yorumluyor.
Bu saptamada tek tek ülkeler baz alınmıyor; dünya ölçeğindeki büyük ekonomik yapıya bakarak yorum getiriliyor.
Kondratyev’in 1926’da ortaya attığı teorisine göre, kapitalist ekonomik yapı; doğuyor, büyüyor, durağanlaşıyor ve çöküyor. Ve her dalgada emek-sermaye ilişkileri yeniden şekilleniyor; yeni toplumsal ilişkiler ortaya çıkıyor.
İlk başta güven veren, umut olan yapı zamanla bozuluyor; sistem içinden eleştiri ve hoşnutsuzluk başlıyor; normalde sıradan sayılabilecek olaylar büyük çatışmalara neden oluyor.
Sisteme hakim olanlar bu muhalif tepkilerin geçici olduğuna inanıyor; sistemin bozulmasından doğan dengesizlikleri analiz edemiyor. Ve sistem çöküyor.
Kondratyev’e göre kapitalizmin bu her döngüsel krizi 45 ile 55 yıl arasında gerçekleşiyor.
Kondratyev’in birinci dalgası, “devrimler çağı”; 1789 ile başlıyor. 1817’ye kadar büyüyor. Neler oluyor:
Monarşi ölüyor Cumhuriyet doğuruyor…
Dogmatizm ölüyor akıl doğuyor.
Feodalizm ölüyor ve kapitalizm doğuyor.
Yani, toprağa bağlı üretimin iktidarı son buluyor. Tarım artık büyük ekonomik güç değil. Dönemin itici gücü; buhar gücüne dayanan sanayileşme.
Toplumsal yapıyı kökten değiştiren iki büyük devrim bu döneme damgasını vuruyor:
Siyasal devrimin ülkesi Fransa.
Ekonomik devrimin ülkesi İngiltere.
Zenginleşip iktidara yerleşen burjuvazi emekçileri satıyor; ve birinci dalga 1848 Avrupa ayaklanmalarıyla bitiyor…

Soyguncu Baronlar’ın sonu

Ge­le­lim Kon­drat­ye­v’­in ikin­ci dal­ga­’sı­na…
Bu 1848-1893 “ser­ma­ye ça­ğı­”; ka­pi­ta­lizm “ol­gun­la­şı­yo­r” ve ye­ni sö­mür­ge alan­la­rı­na ya­yı­lı­yor. İn­gil­te­re kü­re­sel güç olu­yor. Al­man­ya, İtal­ya ta­rih sah­ne­si­ne çı­kı­yor. Sa­na­yi çe­li­k’­le­şi­yor. Şir­ket­ler pro­fes­yo­nel­le­şi­yor. Elek­trik yay­gın­la­şı­yor, dak­ti­lo kul­la­nı­lı­yor, asan­sö­re bi­ni­li­yor, di­kiş ma­ki­ne­si teks­ti­lin yıl­dı­zı olu­yor, met­ro fa­ali­ye­te baş­lı­yor. İlk 25 yıl bü­yük bir bü­yü­me ger­çek­leş­ti­ri­li­yor.
Bu ara­da ayak­lan­ma­la­rı bas­tı­rı­lan köy­lü­ler iş­çi­le­şi­yor; kö­le­lik şart­la­rın­da ça­lı­şı­yor. Fa­kat 1870’den son­ra mu­ha­le­fet rüz­ga­rı es­me­ye baş­lı­yor. Bir yıl son­ra Pa­ris Ko­mü­nü ku­ru­lu­yor. İkin­ci dal­ga­’nın çö­küş dö­ne­mi baş­lı­yor.
Üçün­cü dal­ga 1893-1939; ku­ral­sız, sı­nır ta­nı­ma­yan vah­şi ka­pi­ta­lizm dö­ne­mi. Fi­nan­s’­ın ik­ti­da­rı; pa­ra­dan pa­ra ka­zan­ma dö­ne­mi.
Ban­ka ve bor­sa dö­ne­min yıl­dı­zı. “Soy­gun­cu Ba­ron­la­r” dö­ne­mi; Roc­ke­fel­ler, Roths­childs, Car­ne­gi­e gi­bi.
ABD ye­ni güç ola­rak dün­ya­ya açı­lı­yor. Rad­yo ya­yın­da. İlk mo­tor­lu he­li­kop­ter uçu­rul­du. İlk üre­tim ban­dı fik­ri­nin de ba­ba­sı olan Ford, gün­de 1000 ara­ba üret­me­ye baş­la­dı. Pas­lan­maz çe­lik bu­lun­du, nay­lo­n üre­til­di. Tü­ke­ti­min art­tı­ğı dö­nem.
Fa­kat Bi­rin­ci Dün­ya Sa­va­şı eko­no­mik bü­yü­me­yi dur­dur­du. 1929 eko­no­mik kri­ziy­le ya­pı di­be vur­du.
So­nuç­ta, 1917 Ekim Dev­ri­mi­’nin de et­ki­siy­le vah­şi ka­pi­ta­liz­min ye­ri­ni bi­zim “kar­ma eko­no­mi­” di­ye bil­di­ği­miz sos­yal dev­let po­li­ti­ka­lar al­dı.
Kon­drat­yev bu dal­ga­nın so­nu­nu gö­re­me­di…
O’­nun yo­lun­dan gi­den­ler “dal­ga­” tes­pit­le­ri­ne de­vam et­ti. An­cak dö­nem­le­rin baş­lan­gıç­la­rı ve bi­tiş­le­ri fark­lı­lık içer­di.
Dör­dün­cü dal­ga ge­nel­lik­le İkin­ci Dün­ya Sa­va­şı ile baş­la­tıl­dı.
Bu sos­yal dev­le­tin ha­kim ol­du­ğu bir sü­reç­ti.
So­ğuk Sa­vaş dö­ne­me dam­ga­sı­nı vur­du. Uzun men­zil­li ro­ket ve ilk nük­le­er re­ak­tör ta­sar­la­dı. Ses­ten hız­lı uçuş de­ne­me­si ba­şa­rıl­dı. Tran­sis­tö­r icat edil­di. IBM ilk bil­gi­sa­ya­rı ya­rat­tı. Mic­ro­soft ya­zı­lım şir­ke­ti kur­du. Sov­yet­ler Bir­li­ği Ay’­a çık­tı.
Ve ge­le­lim Er­do­ğa­n’­ı il­gi­len­di­ren bö­lü­me…
Bu dör­dün­cü dal­ga; ki­mi­ne gö­re Vi­et­nam Sa­va­şı ve pet­rol kri­ziy­le 1970’li yıl­la­rın ba­şın­da so­na er­di. Ki­mi­ne gö­re, sos­yal dev­le­ti yok eden “ne­oli­be­ra­liz­mi­n” ABD ve İn­gil­te­re­’de uy­gu­lan­ma­sıy­la 1980’de bit­ti.
Bi­tiş za­ma­nı önem­li; çün­kü ne­oli­be­ra­liz­min tem­sil­ci­si Er­do­ğa­n’­ın ne za­man “gi­de­ce­ği­ni­” he­sap­la­ya­ca­ğız!
Be­şin­ci dal­ga­nın baş­lan­gı­cın­dan emin de­ği­liz.
Be­şin­ci dal­ga da ay­nı üçün­cü dal­ga sü­re­ci ya­şan­ma­ya baş­la­dı; fi­nans pi­ya­sa­sı ve kü­re­sel­leş­me sü­re­ce dam­ga­sı­nı vur­du. 1990’da Sov­yet­ler Bir­li­ği­’nin da­ğıl­ma­sıy­la dal­ga en te­pe nok­ta­sı­na çık­tı.
Fa­kat: Ki­mi­ne gö­re 1996’da­ki As­ya kri­zi, ki­mi­ne gö­re ise ABD ve Av­ru­pa­’da­ki 2008
eko­no­mik kri­ziy­le ya­pı çö­kü­şe geç­ti.
Ilım­lı İs­la­m’­ın/BO­P’­un çö­kü­şü­ne ve sı­ra­dan bir se­bep­le baş­la­yıp Tür­ki­ye­’yi kök­ten et­ki­le­yen Ge­zi Di­re­ni­şi­’ne ba­kın.
K. Marks dün­ya­ya ni­ye ye­ni­den gel­di sa­nı­yor­su­nuz?
Bu ara­da…
Rü­ya­da dal­ga­lı de­niz gör­mek, ba­şa­rı­nın zor­lu mü­ca­de­le­ler so­nu­cu ge­le­ce­ği­ne yo­rum­la­nır.
Dal­ga­nı­za ba­ka­rak ol­maz ya­ni…

Share on Google Plus

About admin